Bakır Yataklarının Oluşum Modeli

Bakır yatakları Dünya’da en çok, Kuzey-Güney Amerika’nın Batı kesimlerinde porfiri yataklar olarak oluşmaktadır. Aslında oluşum modeli dalma batma zonları ile okyanusal kabuğun kıtasal kabuk altına girmesi ile ortaya çıkan magmatik/volkanik kütlenin yan kayaçlar içerisine sokulum şeklindedir. Bu kuşakta Porfiri yataklara ek olarak IOCG(Demiroksit-Bakır-Altın) yatakları da bulunmaktadır. Dünya’nın en çok bakır üreten ülkesi bu kuşaktaki Şili’dir. Ülkemizde de Porfiri yataklar görülmektedir. Porfiri yatakların sokulum yaptığı kayalar karbonatlar ise skarn yatakları oluşur. Porfiri yatakların daha üst kesimlerinde epitermal altın yatakları görülmektedir. Porfiri yataklarda aşağıdaki cevherleşmeler görülmektedir.

Cu (±Au, Mo, Ag, Re, PGE)
Cu-Mo (±Au, Ag)
Cu-Mo-Au (±Ag)
Cu-Au (±Ag, PGE)
Au (±Ag, Cu, Mo)
Mo (±W, Sn)
W-Mo (±Bi, Sn)
Sn (±W, Mo, Ag, Bi, Cu, Zn, In)
Sn-Ag (±W, Cu, Zn, Mo, Bi)
Ag (±Au, Zn, Pb)

Bakır madeni işletmecilerine her zaman kazandıracak bir madendir. Çünkü elektrikli arabalara geçiş sürecinde ve sonrasında bakıra talep daha da artacaktır. Alttaki şekilde Porfiri bakır yatağındaki kayalarda meydana gelen çeşitli kimyasal ve bileşimsel değişimin modelini görmektesiniz.

Bu kimyasal ve bileşimsel değişim modeli, arama jeologlarına her zaman yardımcı olmuştur. Uzaktan algılama çalışmaları da bu modele göre yapılmaktadır.

Porfiri yatakların oluşum/yerleşim modeli ise yukarıdaki gibidir. Tüm bakır yatakları, porfiri yataklar da dahil olmak üzere uzaktan algılama ile çalışılabilir. Uzaktan algılamanın amacı,

1- Saha masraflarını azaltmak

2-Saha çalışmalarının süresini azaltmak

3-Arazi çalışmalarını kolaylaştırmak

4-Çeşitli ölçeklerde kolay harita alımı yapabilmek

5-Alterasyonların varlığını ortaya koymak ve sahada kontrol etmek

6- Yatak tipini belirlemeye yönelik sahada kolayca done toplamak ve adrese teslim jeofizik-sondaj gibi sonraki işleri planlamak

7-Saha ile ilgili jeolojik/yapısal beklentilerimizi ve sınırlayıcı parametreleri belirleyebilmek

8-Sahanın topografyası/fizyografyası ile hidrolojisini ortaya koyabilmek

9-Sahanın oluşum modelini ortaya koyabilmek

10-Sahada verimli alanları kolayca tespit edip kontrol edebilmek

Gibi amaçlarla yapılır, kolaylıklar sağlar.

Uzaktan algılama çalışması özel yazılımlar ve uydu verileri ile yapılır. Bazı uydu verileri şunlardır,

1- ASTER verisi NASA&Japon Uzay Ajansı ortaklığı (Multispektral veri)

2-Landsat-8 ve Landsat-9 verisi NASA&USGS ortaklığı (Multispektral veri)

3-Sentinel-2A verisi Avrupa Uzay Ajansı-ESA (Multispektral veri)

4-PRISMA İtalyan Uzay Ajansı-ASI (Hiperspektral veri/YENİ)

5-ENMAP Alman Havacılık ve Uzay Merkezi (Hiperspektral veri/YENİ FIRLATILDI VERİ BEKLENİYOR)

5-Worldview-2 verisi MAXAR (Yüksek Çözünürlüklü Ticari Multispektral veri)

6-Worldview-3 verisi MAXAR (Yüksek Çözünürlüklü Ticari Multispektral veri)

Bu verilerin dışında Çin Uzay Ajansı CNSA’nın güçlü verileri de bulunmaktadır.,

Yukarıda Çindeki Duolong bakır sahasının anomali alanları uydu verileri ile belirlenmiş. Uydu verileri ile belirlenen alanlarda manyetik etütler de yapılmış.

Herşey bittikten sonra sahanın cevher modeli ortaya konmuş

Jeoloji danışmanlık hizmetleri sunan firmamız, madencilik, jeotermal enerji ve hidrokarbon sektörlerindeki sahalarda faaliyet göstermektedir. Sahanın kavramsal modelini üretmek, jeolojik verilerin analizi ve yorumlanması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, jeolojinin varlığına dair her yerde, uygun haritalama yöntemleri kullanılarak 3 boyutlu kavramsal modeller oluşturmaktayız. Bu modeller sayesinde, sahadaki cevherleşmenin fiziksel konumunu ve geometrisini belirleyerek, müşterilerimizin işletme kararlarını doğru bir şekilde almalarına yardımcı olmaktayız.